Program ładujący (ang. bootloader) jest częścią systemu operacyjnego odpowiedzialną za przygotowanie komputera będącego w stanie zaraz po włączeniu do uruchomienia systemu operacyjnego. Zwykle bootloader napisany jest w języku wysokiego poziomu z konieczności zmieszczenia się w jednym sektorze dyskietki/dysku twardego, oraz surowych warunków uruchomieniowych.

Po włączeniu komputera, procesor wykonuje program kontrolny zwany BIOS. Ten ustawia w pamięci tzw. przerwania programowe, dokonuje sprawdzenia poprawności sprzętu i uruchamia pierwszy sektor dysku twardego (MBR) lub dyskietki (boot sector), gdzie zawarty jest program ładujący systemu operacyjnego.

Niegdyś bootloader był bardzo ważny, a system bez porządnego i dopracowanego programu ładującego nie był nic warty. Obecnie powstało wiele uniwersalnych programów ładujących, posiadających wiele funkcji oraz możliwość wyboru między wieloma systemami operacyjnymi zainstalowanymi na komputerze.

• Odblokowanie bramki A20 - zwiększenie przestrzeni adresowania pamięci
• Przełączenie procesora do trybu chronionego (32-bit)
• Ustawienie ważnych struktruch kontrolnych
• Aktywacja segmentacji bądź stronnicowania (patrz zarządzanie pamięcią)
• Załadowanie systemu operacyjnego z dyskietki lub dysku twardego
• Przekazanie systemowi operacyjnemu danych dostępnych wyłącznie w trybie rzeczywistym

GNU GRUB - http://www.gnu.org/software/grub/